Ergoterapinin, insanların faaliyetlere katılmasını engelleyen fizikî, bilişsel ve duygusal mahzurları ele alarak ömür kalitelerini arttırmayı hedefleyen bir meslek olduğunu belirten uzmanlar, kişi merkezli uygulamaların ergoterapinin odak noktası olduğunu söylüyor. Ergoterapistlerin, kişinin hayat kalitesini kıymetlendirmek için anketler, kıymetlendirme ölçekleri ve performans testleri üzere çeşitli araç ve geliştirilmiş ölçütler kullandığına değinen Prof. Dr. Sevda Asgerova, ergoterapi müdahalesinin sonuçlarının bireyden bireye değişebileceğine dikkat çekiyor. Ergoterapiyi insanın hayat kalitesini arttıran bir sanat olarak tanımlayan Asgerova, “Yaşamdan keyif almayı öğretir ve şahısların hayatlarına dokunur.” değerlendirmesini yapıyor.

Üsküdar Üniversitesi Toplumsal Bilimler Fakültesi Ergoterapi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sevda Asgerova, ergoterapi mesleği ve ergoterapinin ömür kalitesini arttırmadaki rolü hakkında değerlendirmelerde bulundu.

Ergoterapinin odak noktası, yaşam kalitesini artırmaya yönelik kişi merkezli uygulamalar

Yaşam kalitesinin, bireylerin fizikî, zihinsel, toplumsal ve duygusal durumlarına nazaran algıladıkları ömür doyumunun seviyesi olduğunu belirten Prof. Dr. Sevda Asgerova, ergoterapi literatürünün ise son yıllarda bireylerin toplumsal iştirakini ve hayat kalitesini etkileyen faktörlerin araştırılması ve bu alanlara yönelik müdahale yaklaşımları üzerinde durduğunu söyledi.  Asgerova bunun nedenini, aktivite performansını, toplumsal iştiraki ve hayat kalitesini artırmaya yönelik kişi merkezli uygulamaların, ergoterapi biliminin odak noktası olması biçiminde söz etti.

Yaşam kalitesini etkileyen faktörlerden ‘katılımın toplumsal hayata dâhil olmayı söz ettiğini söyleyen Agerova, “Kişinin ihtiyaç duyduğu her alanda şahsî tercihine nazaran faal ya da pasif olarak rol alması, hayat performansı gösterebilmesidir. Aktivite-rol iştiraki, bireyin sosyo-kültürel bağlamının modülleri olan ve kişinin memnun olması için istenilen yahut gerekli olan günlük ömür aktiviteleri, iş ya da oyunlar üzere aktivite-rollerle ilgilenmesidir. Bir hobi edinmek, rutin şahsî bakım yapmak, tam ya da yarı vakitli bir işte çalışmak, kişinin konutuyla ilgilenmesi ve okula gitmek, bu iştirak biçimine verilebilecek örneklerdir.” diye konuştu.

Her yaştan insanın hayatına dokunabiliyor

Ergoterapinin, her yaştan insanın kendileri için değerli olan faaliyetlere ve vazifelere katılmalarına yardımcı olan bir sıhhat mesleği olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Sevda Asgerova, “Bu mesleğin maksadı, bir kişinin öz bakım, iş ve boş vakit üzere günlük aktiviteleri inançlı, verimli ve tatmin edici bir formda gerçekleştirme yeteneğini geliştirmektir. Ergoterapistler, kendileri için kıymetli olan faaliyetlere katılmalarını engelleyen fizikî, bilişsel, duygusal yahut gelişimsel zorlukları olabilecek bireylerle çalışır. Her bireyin güçlü yanlarını ve zorluklarını pahalandırmak, muhakkak gayelere ulaşmaya odaklanan kişiselleştirilmiş tedavi planları geliştirmek için kişi merkezli bir yaklaşım kullanırlar. Bu yaklaşımlar insanların kendileri için değerli faaliyetlerde bulunmalarına yardımcı olmak ve günlük misyonları yerine getirme yeteneklerini geliştirmek için tasarlanmıştır.” açıklamasında bulundu.

Ergoterapi, kazanılmak istenen hayat kalitesi için kullanılabilecek stratejileri ve teknikleri öğretir

Ergoterapinin, insanların faaliyetlere katılmasını engelleyen fizikî, bilişsel ve duygusal pürüzleri ele alarak genel hayat standartlarını iyileştirebileceğine vurgu yapan Asgerova, “Ergoterapi bir kişinin genel refahı ve hayat kalitesi üzerine önemli bir tesire sahip olabilir. Tüm bunlar incelendiğinde, ömür kalitesinin ergoterapi ile irtibatı bulunuyor. Ergoterapi bilimi; bütüncül yaklaşım, hayat uzunluğu gelişim ve kişi-çevre-aktivite ortasındaki kompleks münasebet ile ilgilenir.” dedi.

Mesleğin sıhhat hizmetlerindeki rolünü savunmak ve uygun sonuç ölçütlerinin geliştirilmesini teşvik etmek için kişi merkezlilik ve holizm üzere mesleksel terapi bedellerini içeren net bir hayat kalitesi kavramsallaştırmasına muhtaçlık olduğunu belirten Asgerova kelamlarına şöyle davam etti:

Engelli, kronik sorunu olanların bağımsızlık kazanmalarına yardımcı olur

“Ergoterapi alanında ömür kalitesi ‘umut uyandıran, motivasyon yaratan, kişi için manalı olan ve bireye memnuniyet sunan, hayatın vizyonunu oluşturan, sağlığı teşvik eden, güçlenmeyi mümkün kılan aktiviteleri seçme ve bunlara katılma yoluyla ömür kalitesini belirleme’ formunda açıklanabilir. Ergoterapi ile kazanılmak istenen yaşam kalitesi, bireylerin bu aktiviteleri gerçekleştirirken kullanabilecekleri stratejileri ve teknikleri öğretir. Ayrıyeten engelli yahut kronik sıhhat meseleleri olan bireylerin daha fazla bağımsızlık kazanmalarına yardımcı olabilir, bu da genel ömür kalitelerini ve hayat standartlarını güzelleştirebilir.”

Ergoterapi ruh sıhhatini da olumlu etkiler

Ergoterapinin, genel hayat standartlarının kıymetli bir bileşeni olan kişinin ruh sıhhati üzerinde de olumlu bir tesire sahip olabileceğinin altını çizen Asgerova, “Anlamlı faaliyetlere iştiraki teşvik ederek kişinin ruh halini güzelleştirebilir, depresyon ve korku hislerini azaltabilir. Ayrıyeten insanların zihinsel sıhhatlerini ve refahlarını daha da artırabilecek toplumsal kontaklar kurmalarına yardımcı olabilir. Bireyler bağımsızlıklarını tekrar kazandıklarında kendilerine olan itimatları artar. Bu itimatla günlük aktivitelerini gerçekleştirirken içsel motivasyonunu tekrar kazanır. Toplumsal yaşantıların sürdürülmesi ve keyif alınan aktifliklerin yapılması üzere etkenler ömür kalitesini arttıran faktörlerdir.” formunda konuştu.

Yaşam kalitesini kıymetlendirmek için kimi ölçütler kullanılır

Bireylerin ömür kalitesini değerlendirirken çeşitli şartların incelendiğini lisana getiren Prof. Dr. Sevda Asgerova, “Yaşam kalitesini kıymetlendirmek için ergoterapistlerin kullandığı anketler, kıymetlendirme ölçekleri ve performans testleri üzere çeşitli araç ve geliştirilmiş ölçütler vardır. Bunlar kişinin fizikî sıhhat durumu, günlük hayat aktivitelerini yapma ve hareket kapasitelerini gerçekleştirme, kişinin zihinsel sıhhatini, kişinin toplumsal etkileşimlerini, kişinin mesken yahut iş ortamı hakkında bilgi sağlar.” dedi.

Asgerova, bu ölçekler sayesinde bilgi edinilebilecek mevzuları şöyle sıraladı:

– Genel ömür doyumu ve ömür kalitesi

– Fizikî ve ruhsal sıhhat, toplumsal ilgiler ve çevre 

– Kişinin konut ortamının güvenliğini ve erişilebilirliği 

– Kişinin kendi algıladığı mesleksel performansını ve günlük faaliyetlerden memnuniyeti

– Konut ortamındaki günlük etkinliklere iştirakin önündeki engeller 

– Genel sıhhat algıları, fizikî işleyiş, fizikî yahut duygusal sıkıntılara bağlı rol sınırlamaları, toplumsal işleyiş, enerji/yorgunluk, ağrıyı kıymetlendirme, sıhhatle ilgili ömür kalitesi 

– Hareketlilik, öz bakım, olağan aktiviteler

– Belli hayat alanlarındaki memnuniyet

“Ergoterapi, insanın hayat kalitesini arttıran bir sanattır”

Tüm değerlendirmeler yapıldıktan sonra hayat kalitesini arttırmaya yönelik gayelerin kişi ile iş birliği içerisinde belirlendiğini ve bilgiler ışığında şahsa özel müdahale planı hazırlandığını tabir eden Prof. Dr. Sevda Asgerova, “Bu plan, kişinin günlük ömür aktivitelerini daha bağımsız bir biçimde yapabilmesini ve hedeflenen ömür kalitesine ulaşmayı emeller.” dedi.

Ergoterapi ve ömür standartlarının birbiriyle yakından temaslı olduğuna ve ergoterapinin, bir kişinin hayat kalitesini, bağımsızlığını ve genel refahını güzelleştirmede kıymetli bir rolü olduğuna vurgu yapan Asgerova kelamlarını şöyle tamamladı:

“Ergoterapi müdahalesinin sonuçları bireyden bireye değişebilir lakin genel olarak, ergoterapi müdahalesinin ömür kalitesine müspet tesiri vardır. Zira ergoterapi, olumlu terapidir. Hatta, geniş bir açıdan bakıldığında ergoterapi, tam manasıyla ‘insanın ömür kalitesini arttıran bir sanattır’ diyebiliriz. İnsan ömründe değerli bir yer meblağ ve her türlü yaşamsal mevzuyu ele alarak kişinin içinde bulunduğu durumu her ne olursa olsun güzelleştirir. Ömürden keyif almayı öğretir ve bireylerin hayatlarına dokunur.” 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı