“Atatürk ve Silah Arkadaşlarının Sevdiği Yemekler Mutfak

Atölyesi”

 Ege Üniversitesi (EÜ) Sıhhat Bilimleri Fakültesi

Beslenme ve Diyetetik Kısmı ile Sağlıklı Hayat ve Beslenme Topluluğu iş

birliğinde “Cumhuriyetin 100 Yılı etkinlikleri” kapsamında “Atatürk ve Silah

Arkadaşlarının Sevdiği Yemekler” bahisli mutfak atölyesi aktifliği düzenlendi.

EÜ Suat Cemile Balcıoğlu Yerleşkesi Beslenme Prensipleri Laboratuvarında yapılan

etkinliğe EÜ Sıhhat Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Esin Çeber Turfan,

Beslenme ve Diyetetik Kısmı öğretim üyeleri Doç. Dr. Özge Küçükerdönmez

ve Dr. Öğr. Üyesi Murat Urhan, akademisyenler ve öğrenciler katıldı. Atölye

kapsamında Atatürk’ün sevdiği yemeklerin olduğu sofra canlandırıldı.

Etkinlikte Beslenme ve Diyetetik Kısmı öğrencisi ve tıpkı zamanda

Sağlıklı Ömür ve Beslenme Topluluğu Lideri Nilce Özdamar tarafından

Atatürk’ün sofrasına dair bilgilendirici bir konuşma yapıldı. Nilce Özdamar,

“Atatürk her hususta olduğu üzere sofrası konusunda da çok özenliydi ve kendine

özgü kimi alışkanlıkları vardı. Örneğin sofradan hiçbir vakit tam doymadan

kalkardı. Tıka basa yemenin hem sıhhat için ziyanlı olduğunu düşünürmüş hem

de bunu bir israf olarak görürmüş. Atatürk’ün baş sofracısı İbrahim Ergüven

anılarından şöyle bahsediyor ‘Her günümüz bayram üzere geçerdi. Atatürk’ün

sofrası yalnızca bir sofra değildi, adeta bir üniversite sırası üzereydi. Orada çeşitli

fikirler üretilir, konuşulur, tartışılırdı. Herkesin elinden kâğıt kalem eksik

olmazdı, hatta Ceddim vakit zaman bana da fikrimi sorardı’ Masanın bir yanında

her vakit bir kara tahta olurmuş, bir de tebeşir. Konuklar niyetlerini orada

yazarçizer ve tabir edermiş her tabağın yanında da kesinlikle bir not defteri ve

kalem olurmuş. Atatürk sofrada bile fikre, fikre verdiği ehemmiyetten asla ödün

vermemiş. Halit Atay’a nazaran Atatürk’ün favori kahvaltısı peynirli omletmiş

aslında. Kahvaltılarını genelde sade bir halde yapmayı tercih ediyormuş. Bir

bardak ayran ya da bir kase yoğurtla bir dilim ekmek yiyormuş kahvaltılarında.

Kahvaltıdan sonra gazetesini ve sütlü kahvesini alarak dinlenmeye

çekiliyormuş” dedi.

“Atatürk kahveyi çok severmiş”

Atatürk’ün sıkı bir kahve tiryakisi olduğunu belirten Özdamar, “Atatürk

çok sıkı bir kahve tiryakisiydi. Günlük kahve tüketimin 15 fincana kadar çıktığı

rivayet ediliyor. Öğlen yemekleri de kahvaltı üzere sade oluyormuş. En sevdiği

yemek ise kuru fasulye ve pilavmış. Atatürk buna yağlı fasulye dermiş. Her

öğün sıkılmayacağını tabir ettiği rivayet ediliyor hatta. Mutfakta hiçbir zaman

kuru fasulye tenceresi eksik olmazmış. Çocukluğundan kalma en sevdiği lezzet

ise, annesi Zübeyde Hanım’ın yaptığı Selanik yolu ıspanaklı börekmiş. Böreğin 

kokusunu Atatürk hiç unutamamış ve vakit zaman mutfaktan canının bu böreği

çektiğini söyleyerek yapılmasını istermiş. Bu böreğin yanında da kesinlikle soğuk

ayran içermiş. Türk klasik mutfağından çok hoşlanan Atatürk’ün alışılmış ki

vazgeçemediği bir içecekmiş ayran. Yalnızca kahvaltıda ve akşam yemeğinde

değil ikindi öğününde bile aslında ayran tüketiyormuş. Akşam sofrası ise zaten

başlı başına bir curcunaymış. Kimler yokmuş ki bu sofrada. Devrinin en ünlü

düşünürleri, muharrirleri, sanatkârları, bilim insanları. Atatürk sofranın muntazam

düzende olmasını ister, kendisi bilhassa sofra nizamını titizce denetim edermiş.

Akşam sofrasında genelde zerzevat yüklü yemekler olur, nadiren et ya da tavuk

servis edilirmiş. Atatürk yemek seçiminde de hassas davranır, kurtuluş

savaşından çıkan yoksul bir milletin mensubu olduğunu asla unutmazmış. Tatlıyla

ise pek ortası yokmuş, gül reçelini seviyormuş. Bazen kendini halsiz hissettiğinde

ise irmik helvası ya da Selanik yolu yanya baklavası tercih ediyormuş. Enginarı

ise hiç yiyemezmiş Atatürk. Hastalığının ilerleyen vakitlerinde karaciğere iyi

geldiğini duyunca enginar istemiş lakin enginarın mevsimi değilmiş. Enginar

Hatay’dan sipariş edilmiş ancak gelene kadar maalesef çok geçmiş” dedi.

Etkinlikte Atatürk’ün sofrası canlandırılarak sofraya Atatürk’ün tam boy

görseli, yanında her vakit hazır bulunan tahtası, not defteri ve kalemi konuldu,

fonda sevdiği müzikler çalındı. Aktiflikte farklı yemekler laboratuvarda

hazırlanarak sunuldu. Genelde sade bir kahvaltı tercih ettiği için peynirli omlet

ve gül reçeli, en sevdiği yemek olan etsiz kuru fasulye ve pirinç pilavı, etli

bamya yemeği, karnıyarık, Selanik tarzı ıspanaklı börek ve ayran, sevdiği

mezelerden fava, akşam yemeklerinden sonra kendisine eşlik eden sıcak leblebi,

tatlı olarak irmik helvası ve türk kahvesi sofrada yerini aldı. Ayrıyeten Atatürk’ün

karaciğere âlâ geldiği için ömrünün son devirlerinde yemek istediği lakin ne

yazık ki yiyemediği enginarla yapılmış farklı yemekler (zeytinyağlı enginar,

enginarlı pirinç pilavı, garnitürlü çanak enginar) de hazırlandı ve sofraya

konuldu. Silah arkadaşlarını anmak üzere üzüm hoşafı ve yarım ekmek de

sofraya konularak sofra tamamlandı. Aktifliğe Sıhhat Bilimleri Fakültesi

akademik ve idari çalışanları ile öğrencileri katıldı. Yapılan yemeklerin

tadılmasıyla aktiflik son buldu.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı