Her kullanım antibiyotik direncinin gelişmesine katkı sağlayabiliyor

Başkası için reçete edilen antibiyotikler kullanılmamalı

Antibiyotiklerin bugüne kadar milyonlarca hayat kurtardığını ve tıpta ihtilal niteliği taşıdığını söz eden uzmanlar, fakat her antibiyotik kullanımının antibiyotik direncinin gelişmesine katkı da sağlayabildiğini söylüyor. Antibiyotiklerin soğuk algınlığı nezle ve grip üzere viral hastalıkları iyileştirmediğine dikkat çeken Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Antibiyotikler kesinlikle önerilen ölçüde, önerilen saatlerde ve önerilen müddette kullanılmalı. Kendinizi âlâ hissetseniz bile tedaviniz tamamlanmadan antibiyotik kesilmemeli.” ihtarında bulundu. Mamçu, oburu için yazılmış antibiyotiklerin ise asla kullanılmaması gerektiğinin altını çizdi.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, her yıl 18-24 Kasım tarihlerinin ‘Dünya Antibiyotik Farkındalık Haftası’ ve bu haftanın birinci günü olan 18 Kasım’ın da ‘Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü’ olarak kutlandığını hatırlatarak, antibiyotik direnci hakkında değerlendirmede bulundu.

Amaç antibiyotik direncine karşı toplumu bilgilendirmek

Bu haftanın maksadının, antibiyotik direnci sorununa karşı hem toplumda hem tabiplerde farkındalık yaratmak ve antibiyotiklerin etkinliklerinin korunması istikametinden herkesin rolü ve yapabilecekleri katkılar konusunda bilgiler vermek olduğunu anlatan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, şunları kaydetti:

“İlaçların makul bir dozda oluşturduğu tesirin birebir dozda tekrarlayan kullanımlarından sonra azalması yahut tıpkı etkiyi oluşturmak için daha yüksek dozda kullanılmalarının gerekliliği, ilaç tesirine karşı direnç gelişimi olarak tanımlanıyor. Birebir durum, tesir sistemi bedende hastalık oluşturan patojenleri öldürmek yahut baskılamak olan ilaçlar (antibiyotikler, antineoplastikler) için geçerli olduğunda, ilaca dirençli patojenlerden bahsediliyor.”

Her antibiyotik kullanımı direnç gelişmesine katkı sağlayabiliyor 

Dr. Dilek Leyla Mamçu, antibiyotiklerin bugüne kadar milyonlarca hayat kurtardığını ve tıpta ihtilal niteliği taşıdığını tabir ederek, “Antibiyotikler hayat kurtarabilir, lakin her antibiyotik kullanımı antibiyotik direncinin gelişmesine katkı da sağlayabiliyor.  Antibiyotiğe dirençli enfeksiyonların tedavisi güç ve hatta bazen imkansız olabiliyor. Antibiyotiğe dirençli mikroorganizmalar, toplumda, sıhhat kurumlarında ve etrafta (toprak, su da dahil olmak üzere) çeşitli ortamlara süratle yayılabiliyor. Bu nedenle antibiyotik direnci insan, hayvan ve etraf sıhhatini içeren tek sıhhat sorunu.” diye konuştu.

Antibiyotik direnci sorunu çok kısa müddette tüm dünyayı kapsayan bir boyuta ulaşabiliyor

Antibiyotik direncinin tüm dünyayı ve yalnızca bugünü değil geleceği de ilgilendiren, çok kıymetli bir sıhhat sorunu olduğunu vurgulayan Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Günümüz teknolojik ve ekonomik şartlarının yardımıyla memleketler arası seyahat sıklığının artmasının bir sonucu olarak, dünyanın rastgele bir bölgesinde ortaya çıkan antibiyotik direnci sorunu çok kısa mühlet içinde tüm dünyayı kapsayan bir boyuta ulaşıyor. Bu nedenle, ulusal düzenlemeler ve çalışmalar, dünya genelinde antibiyotik direncinin denetim altına alınmasında kilit rol oynamakta, fakat muvaffakiyete ulaşmak için tüm ulusal programların birebir muvaffakiyet düzeyine ulaşmaları gerekiyor. Çünkü dünyanın rastgele bir bölgesindeki sorun, tüm dünyanın sıkıntısıdır.” dedi.

Tedavi alanına giren yeni antibiyotik sayısı az!

Son periyotlarda tedavi alanına giren yeni antibiyotiklerin sayısının epey az olduğunu ve direnç probleminin tedavide yarattığı sıkıntıları çözme beklentisini tam olarak karşılayamadıklarını kaydeden Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Artık geçmişte olduğu üzere yeni bir antibiyotiğin kullanımı sonunda direnç gelişmesi ve yeni öbür bir antibiyotiğin tedavi alanına girmesi ve tekrar buna da direnç gelişmesi sonucu bir öteki yeni antibiyotiğin devreye girmesi devri kapanmıştır. Elimizde kalan antibiyotikleri çok daha dikkatli kullanmamız yani âlâ yönetmemiz gereken bir devirdeyiz.” formunda konuştu.

Pandemi antimikrobiyal direnç oranlarını değerli ölçüde artırdı

Dr. Dilek Leyla Mamçu, Covid-19 pandemisine işaret ederek, “Covid-19 pandemisi başlarında geniş spektrumlu antibiyotiklerin çok ve yanlış kullanımı sonucu dünya çapında antimikrobiyal direnç oranlarının kıymetli ölçüde arttığı düşünülmektedir.” dedi. 

Doğru teşhis, hakikat antibiyotik, yanlışsız kullanım…

İdeal antibiyotik kullanımı için; hakikat teşhis sonrası hakikat antibiyotiğin en uygun yoldan, aktif dozda, optimum aralıklarla, uygun müddetle verilmesi gerektiğini anlatan Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Doğru antibiyotik kullanımı için, mikrobiyolojik olarak kanıtlanmış bakteriyel bir enfeksiyonun varlığı kesinlikle sorgulanmalıdır. Teşhis açısından gerekli kıymetlendirme yapılmadan ve enfeksiyon olmaksızın antibiyotik kullanılması, seçilen antibiyotiğin yanlış olması, antibiyotik dozunun yetersiz yahut çok olması, doz aralıklarının uygunsuz olması durumlarında antibiyotikler uygun kullanılmamış olur.” formunda tabir etti.

Antibiyotik idaresine niye gereksinimimiz var?

Dr. Dilek Leyla Mamçu, son 50-60 yıl içinde antibiyotikler insan hayatında en kıymetli katkıyı sağladığını ve ölümcül pek çok enfeksiyon hastalığının muvaffakiyetle tedavisini imkanlı kıldığını kaydederek, şöyle devam etti:

“Başta uygunsuz ve gereksiz kullanımları sonucu gelişen direnç nedeniyle tesirlerini kıymetli oranda kaybetmişlerdir. Mikroorganizmalar kullanılan antibiyotiklere karşı er ya da geç direnç kazanmaktadır. Gelişen direnç günümüzde bütün insanlığı tehdit edecek seviyededir. Çok ilaca karşı dirençli kökenlerle gelişen hastane enfeksiyonları hastanede kalışı ve vefat oranlarını artırmakta ve çok fazla ek maliyete neden olmaktadır. Günümüzde yalnızca hastane kökenleri değil toplumdan kazanılmış kökenlerde de direnç değerli oranlarda artmakta bu olay sorunu daha da büyütüp önemli boyutlara taşımaktadır.”

Ülkemizde antibiyotikler lakin hekim reçetesi ile satılabiliyor

Dr. Dilek Leyla Mamçu, antimikrobiyallere direncin önlenmesi yahut azaltılmasında tüm antibiyotik kullanım alanları (Tıp- Veteriner- Tarım) için ortak geliştirilmiş ulusal antibiyotik siyasetleri yanında enfeksiyon denetim önlemlerinin uygulanması gerektiğini belirterek, “Ülkemizde antibiyotiklerin lakin tabip reçetesi ile satılabilmesi bu manada çok kıymetli bir fayda sağlamıştır.” dedi.

Hastalara ‘doktorunuz tarafından gerekli görülmedikçe antibiyotik reçete edilemez. Hekiminize bu hususta ısrarcı olmaktan kaçının’ ihtarında bulunan Dr. Dilek Leyla Mamçu, şöyle devam etti:

“Antibiyotikler soğuk algınlığı, nezle ve grip üzere viral hastalıkları güzelleştirmez, diğerine bulaşmasına pürüz olmaz. Antibiyotikleri kesinlikle önerilen ölçüde, önerilen saatlerde ve önerilen müddette kullanınız. Kendinizi yeterli hissetseniz bile tedaviniz tamamlanmadan antibiyotiği kesmeyiniz. Tedavi bittiğinde kalan antibiyotikleri saklamayınız. Diğeri için yazılmış antibiyotiği asla kullanmayınız. Faydası olmayacağı üzere ziyan görebilirsiniz.”

Sağlık kurumlarının el hijyeni, standart tedbirler, izolasyon, sterilizasyon ve dezenfeksiyon, hastane paklığı ve invazif teşebbüslerin uygulanmasında steril teknik kullanımı üzere enfeksiyon denetimi stratejilerinden ödün vermemeleri gerektiğini de vurgulayan Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Ayrıca hayvan yetiştiriciliği ve tarım alanında kullanılan antibiyotikler ve bu alandaki dirençli bakterilerle birlikte, tek sıhhat başlığı altında sorunun bütüncül olarak ele alınması geleceğimiz için büyük kıymet taşımaktadır. Sonuç olarak antibiyotik idaresi tek başına tahlil olarak kabul edilmemeli, bu stratejilerle birlikte enfeksiyon denetim tedbirleri ödün verilmeksizin uygulanmalıdır. Hastanelerdeki antibiyotik idaresi, toplumdaki antibiyotik kullanımı ve toplumdaki direnç sorunu ile birlikte ele alınmalıdır.” formunda kelamlarını tamamladı.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı