Günümüzde yaklaşık 55 milyon kişi demans (bunama) hastası olarak ömrünü sürdürürken, Alzheimer hastalığı en sık bunama nedeni olarak karşımıza çıkıyor. Son yıllarda giderek yaygınlaşan hastalık ilerleyici beyin hücre kaybı ile seyrediyor ve hastalığın evresine nazaran çeşitli bilişsel bozukluklar, duygusal/ davranışsal değişiklikler ve fiziksel/ işlevsel gerilemelere yol açıyor. Çağdaş çağda ortalama hayat mühleti giderek uzarken Alzheimer hastalığının görülme sıklığının da arttığını belirten Acıbadem Fulya Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Yıldız Kaya, “Yapılan çalışmalar; Alzheimer hastalığının 65 yaşın üzerindeki şahıslarda yüzde 3-11, 85 yaşın üzerinde ise yüzde 20-47 oranında görüldüğünü, 65 ile 85 yaşları ortasında hastalığın görülme sıklığının her beş yılda bir 2 katına çıktığını ortaya koyuyor. Günümüzde Türkiye’de 300 bin civarında Alzheimer hastası bulunurken, genç nüfusun giderek yaşlanacağı bir ülke olarak Türkiye’de 30-40 yıl sonra bu hastalığın en kıymetli sıhhat sıkıntılarından biri haline geleceği görülüyor” diyor. Dr. Öğretim Üyesi Yıldız Kaya, bunama ile olağan yaşlanma sürecine bağlı unutkanlığın karıştırılmaması gerektiğinin altını çizerken, hastanın ve ailesinin günlük yaşantısını kabusa çevirebilen Alzheimer’a karşı toplumsal farkındalığın oluşturulmasının son derece kıymetli olduğunu vurguluyor. Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim ÜyesiYıldız Kaya, 1-30 Eylül Dünya Alzheimer Farkındalık Ayı kapsamında yaptığı açıklamada Alzheimer hastalığı ile olağan bir unutkanlık ortasındaki 10 kıymetli farkı ve Alzheimer’ın en sık rastlanan 10 belirtisini anlattı, kıymetli ikazlar ve tekliflerde bulundu.  

 Günlük ömür aktivitelerini bozan hafıza kaybı

Özellikle hastalığın erken evresinde yakın vakitte öğrenilen bilgileri unutma en sık görülen bulgulardan biridir. Hastalar değerli günleri yahut olayları unuturlar. Daima birebir soruları tekrarlarlar ve bu nedenle not almaya yahut yakınlarından kimi işlerini yapabilmek için yardım istemeye başlarlar. Yaşlanmaya bağlı hafıza bozukluğunda ise hasta bazen isimleri ve randevuları unutabilir ancak daha sonra bu bilgileri hatırlar.

 Plan yapma ve sorunları çözmede güçlük

Kişi gereken bir işi planlamada ve hesap yapmada zorluk yaşamaya başlar. Aylık nakdî hesapları yönetmede zorlanır. Daha evvel yapabildikleri işleri daha uzun müddette bitirirler ve konsantre olmakta zorlanırlar. Yaşlanmaya bağlı süreçte ise finansal fonksiyonlarda, hesaplamada yahut konutunun mali işlerinde nadiren yanılgılar yaparlar.

Bildikleri günlük işleri yapmada zorluk

Alzheimer hastaları rutinde yaptıkları günlük işlerini yapmakta zorluk yaşarlar. Bildikleri bir yere gitmekte, meskenlerinin yolunu zorlanabilirler. Alışveriş listesini hazırlayamazlar yahut çok yeterli bildikleri bir oyunun kurallarını hatırlayamayabilirler. Yaşlanmaya bağlı periyotta ise şahıslar bazen yeni aldıkları fırın üzere bir aleti çalıştırma yahut televizyon dizisini kaydederek tekrar seyretme üzere daha kompleks işlerde yanlışlar yapabilirler.

 Zamanı ve bulunduğu yeri karıştırma

Alzheimer hastaları günleri, mevsimleri ve vakti karıştırırlar. Bazen buldukları ortamı ve hatta kendi meskenlerini tanıyamazlar ve oraya nasıl geldiklerini sorarlar. Yaşlanmaya bağlı unutkanlıkta ise haftanın hangi günü olduğunu karıştırıp sonra ipuçları ile hatırlarlar. 

 Görsel algılamada zorluk yaşama

Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Yıldız Kaya “Bazı Alzheimer hastalarında gördüğünü algılamakta zorluk olabilir. Bu nedenle okumada ve yazmada zorluk ve bazen yürürken istikrar kaybı gelişebilir. Ayrıyeten kimi durumlarda arayı ayarlamakta ve renklerin ayrımını yapmakta zorluk gelişmesi nedeniyle bilhassa otomobil kullanmayı beceremezler. Yaşlanmaya bağlı durumlarda ise kişinin katarakt üzere göze bağlı sıhhat sorunu var ise görme bozuklukları görülür” diyor. 

 Konuşma ve yazmada zorlanma

Alzheimer hastaları bir sohbete katılmak ve konuşmayı takip etmekte zorlanırlar. Konuşurken apansız durup ne söyleyeceklerini unuturlar yahut söylediklerini tekrar etmeye başlarlar. Söz bulmakta, eşyaların ismini bulmakta zorluk çekerler ve yanlış sözler ile isimlendirirler. Yaşa bağlı süreçlerde ise bazen gerçek kelimeyi bulmakta zorluk olabilir.

 Eşyaların yerini bulmakta zorluk

Alzheimer hastaları eşyaları alışılmadık yerlere koyup daha sonra o yeri hatırlayamazlar. Birlikte yaşadıkları şahısları eşyalarını çalmakla suçlayabilirler. Yaşa bağlı unutkanlıkta nadiren eşyalarını koydukları yerleri unutsalar da daha sonra arayarak bulabilirler.

 Karar vermede zorluk

Özellikle hastalığın ilerleyen devirlerinde hastalar bir işle ilgili karar verme ve muhakeme yeteneğinde zorluk yaşarlar. Mali işlerini planlayamazlar. Banyo yapma, el yıkama üzere öz bakımları ilgili fonksiyonlarında bozulma olur. Yaşa bağlı unutkanlık devrinde bazen yanlış kararlar vererek kusurlar yapabilirler fakat daha sonra bunu çözebilirler.

 Sosyal aktivitelerden ve işyerinden uzak durma 

Alzheimer hastaları bir konuşmaya dahil olup mevzuyu takip edemediklerinden ötürü toplumsal aktivitelerden, evvelce yaptığı hobilerden ve aktivitelerden kaçınırlar. Yaşa bağlı süreçte ise bazen isteksizliğe bağlı ailevi ve toplumsal olaylara katılmama olabilir.

 Kişilik ve duygulanımda değişiklikler 

Alzheimer hastalığı olan bireylerde şüphecilik, akıllarının çarçabuk karışması, depresyon, tasa ve endişe hali gelişebilir. İnançlı alanlarından çıktıklarında, konut hayatında nedeni olmaksızın, çarçabuk hudutlu yahut üzgün ruh haline geçebilirler. Yaşlanmaya bağlı periyotta ise şahısların birtakım işlerini yapmakta kendilerine mahsus yolları olup, bu rutinleri bozulduğunda kızgınlık ve huzursuzluk yaşayabilirler.  

Unutkanlığınız bu nedenlerden olabilir!

Acıbadem Fulya Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Yıldız Kaya “Yaşlanmanın dışında vitamin eksiklikleri, hormonal bozukluklar üzere bir çok nedenle bilişsel bozukluklar gelişebileceği aşikar olup şahıslarda varolan unutkanlığın Alzheimer hastalığına mı yahut öbür nedenlere mi bağlı olup olmadığı kesinlikle araştırılmalıdır. Şayet unutkanlık nedeni Alzheimer hastalığına ve bunama nedenlerine bağlı değilse başka tedavi edilebilir unutkanlık nedenleri göz önünde bulundurularak kişinin ömür kalitesi düzeltilebilir. Şayet bulgular Alzheimer hastalığına bağlı ise erken evrede tedavi başlanması, hastalık sürecinin yavaşlatılması ve hem hasta hem de aile bireylerinin gelecek devirleri ile ilgili plan ve ömürlerini düzenlemeleri açısından ehemmiyet taşımaktadır” diyor.  

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı