Ruh sıhhatinin, en az vücut sıhhati kadar hatta daha değerli olduğunu tabir eden uzmanlar, ruhsal dayanıklılığı artırmak için yapılması gerekenlerin ortasında bedel odaklı yaşama, gerektiğinde gurur yapmadan yardım isteme, yaşatılanları unutmadan affetme ile uyku ve beslenme alışkanlıklarına dikkat etme geldiğini söylüyor. Psikiyatri Uzmanı Dr. Mert Sinan Bingöl, “Beden sıhhatimiz için nasıl ki sorumluluk alarak diyetler, antrenmanlar, estetik operasyonlar ve spor yapıyorsak, ruhsal sıhhatimiz için de sorumluluk almamız gerekir. Yoksa hayatın getirdiği yükleri ve bizden götürdüklerini hazmedemeyiz ve altında eziliriz.” dedi.

10 Ekim Dünya Ruh Sıhhati Federasyonu tarafından 1992 yılından itibaren Dünya Ruh Sıhhati Günü olarak kutlanıyor. 

Üsküdar Üniversitesi NPİTANBUL Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Mert Sinan Bingöl, 10 Ekim Dünya Ruh Sıhhati günü münasebetiyle, ruh sıhhati ve ruhsal yeterlilik hali hakkında bilgi verdi.

Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) tarafından yapılan tanıma nazaran ‘ruh sağlığı’nın; kişinin potansiyellerinin farkında olduğu, hayatındaki gerilim faktörlerini yönetebildiği, üretken olduğu ve verimlilik içerisinde hayatını sürdürerek topluma ve kendisine katkı sağlayabildiği bir ‘iyi olma’ hali olduğunu vurgulayan Dr. Bingöl, şunları lisana getirdi:

Ruh sıhhatimiz için sorumluluk almalıyız

“Bu bağlamda ruhsal ‘iyilik’ halimizin, fizikî sıhhatimizi ve vücudumuzu direkt etkilediği gözden kaçmamalıdır. 

Ruh sıhhati, en az vücut sıhhati kadar kıymetlidir, hatta daha kıymetlidir diyebiliriz. Bu bağlamda, vücut sıhhatimiz için nasıl ki sorumluluk alarak diyetler, antrenmanlar, estetik operasyonlar ve spor yapıyorsak, ruhsal sıhhatimiz için de sorumluluk almamız gerekir. Yoksa hayatın getirdiği yükleri ve bizden götürdüklerini hazmedemeyiz ve altında eziliriz.”

Olumlu düşünmek güzel hissetmeyi sağlıyor

Olumlu düşünmenin hem ruh hem vücut sıhhatine olumlu tesirlerinin bulunduğunu da kaydeden Dr. Bingöl, şöyle devam etti:

“Yapılan çalışmalarla olumlu düşünmenin, yalnızca ruhsal istikametten bir rahatlama sağlamadığı, birebir vakitte beden hücrelerimizin de işleyişini düzenlediği, düzgün hissetmemizi sağlayacak hormonların ve moleküllerin sentezini arttırdığı gösterildi. Son devirdeki bilimsel datalar, müspet düşünmenin, genlerimizin tekrar düzenlenmesinde son derece olumlu katkılarının olduğunu gösteriyor.”

Kaygılı ve telaşlı olmayı ebeveynden öğreniyoruz

Gerçekten bir fizikî akın altındayken her insanın kaygılanarak gerilim yaşayabileceğini tabir eden Psikiyatri Uzmanı Dr. Bingöl, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Fakat pek çoğumuz hayatın riskli tabiatını ve belirsizlikleri kabul edemediğimiz için (riskleri sıfırlama gayreti ve çok kontrol), ‘katı’ tavırlarımız nedeniyle değişime, dönüşüme kapalı yaşayarak kendimizi güncellemeyi ihmal ettiğimiz için, ‘çözüm’ odaklı davranmak yerine ruminatif (Olumsuz anıları daha sık zihne getirme) ve tekrarlayıcı bir halde probleme takılı kaldığımız için, tahminen de ebeveynlerimiz bizi küçük yaşlardan itibaren en makûs mümkünlüğü düşünmeye ve öncelikle korunmaya, güvenliğe, tedbir almaya motive ettiği için, bu derece korkulu ve telaşlı olmayı öğrenmiş olabiliriz.”

Stres olgunlaştırırken, kronik gerilim ziyan veriyor

Stres, acı, ağrı, dert ve endişe üzere durumların beşerler için yaşamsal ehemmiyeti olan, son derece gerekli düzenekler olduğunu belirten Dr. Bingöl, “Stres, her ne kadar kaçınılması gereken bir durum üzere gözükse de birden fazla vakit büyümeyi ve olgunlaşmayı takviyeler; şahsî gelişimin ve değişimin önünü açar. Bu nedenle asıl sorun, gerilimin varlığı değil, bir gerilim faktörünün zihninizi saatlerce, günlerce, haftalarca meşgul etmesi, yani kronikleşmesidir. Her şeyin dozunda ve istikrarlı olması değerlidir.” diye konuştu.

Stres anında bedenin kendisini muhtemel bir ‘savaş’a hazırladığını da anlatan Psikiyatri Uzmanı Dr. Mert Sinan Bingöl, bu durumun yalnızca gerçek bir fizikî akın altındayken değil, tıpkı vakitte ilişkisel sıkıntılar, maddi tasalar, tenkit yahut nefret telaffuzları üzere süreğen bir biçimde başa takılan rastgele bir zihinsel problem yüzünden de tetiklenebildiğini lisana getirdi.

Dr. Mert Sinan Bingöl, “Bu esnada kalpte çarpıntı olur, şeker düzeyi yükselir, göz bebekleri büyür, sırt, boyun ve baş ağrıları olur, boşaltım muhtaçlığı artar, beden, kanı kol ve bacaklara daha fazla gönderebilmek için tansiyonu yükseltir ayrıyeten bulantı ve kusma olur.” dedi.

Sen dans edersen, hücrelerin de dans eder!

‘Bedensel’ ve ‘zihinsel’ sistemlerin iç içe geçtiğini lisana getiren Dr. Bingöl, şöyle devam etti:

“Mevcut kasvet ve geriliminiz arttığı vakit hem bedensel hem ruhsal yapınız, rastgele bir şeyi içine alacak durumda değildir. Bu durumda ne rahat bir nefes alabilirsiniz içinize, ne bir yiyecek, ne bir niyet. O an, her şey size fazla ve zorlayıcı gelir. 

Unutmayın, zihin ve vücut, karşılıklı etkileşim halindedir. Bu nedenle zihin, bir şeyden haz alırken, vücut de haz alır. Zihin korkarken, vücut de korkar. Zihin kaygılıysa, vücut de dertlidir. Sen dans edersen, hücrelerin de dans eder. Bu nedenle, yaşadığımız olaylar hakkında ne düşündüğümüz, hangi sonuçlara ulaştığımız, başımıza gelenleri nasıl yorumladığımız ve nasıl reaksiyon vermeyi seçtiğimiz çok kıymetlidir. Ruh sıhhatimiz çok değerlidir.”

Dr. Bingöl, her partnerinden ayrılan yahut işinden çıkarılan kişinin tıpkı seviyede gerilim yaşamadığını, bu bağlamda, ruhsal problemlerin çoğunlukla yaşananları yanlışsız anlamlandıramamaktan, değişime direnç göstermekten yahut meselelerin varlığını kabullenememekten kaynaklandığını söz ederek, “Belirsizlikleri, acıları, riskleri, hastalıkları, mevt gerçeğini ve hayatın özü itibariyle ‘sorunlar’ yumağı olduğunu belirli bir ölçüde fark edip, anlayıp, kabul ettiğimizde gerçek hayatla uyumlanmış oluruz ve ruhsal düzgünleşme başlar.” biçiminde söz etti.

Ruh sıhhatimizi korumak için neler yapabiliriz? 

Psikiyatri Uzmanı Dr. Mert Sinan Bingöl, ruhsal dayanıklılığı artırmak için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:

– Kıymetlerinizin farkında olun ve kıymet odaklı yaşayın, 

– Yaptıklarınızın ve yapacaklarınızın bir manası olsun,

– Sonuç odaklı değil, ‘süreç’ odaklı olun, 

-Hayatınızla ilgili kararlar alırken olabildiğince esnek olun ve farklı şartlara da uyumlanma, adapte olma özelliğinizi geliştirin, 

-Diğer beşerlerle uygun bağlantılar kurmayı hedefleyin, 

-Başkaları için çabalarken kendi ferdî gelişimimizi ihmal etmeyin, 

-Özgüveninizi ve kıymetinizi dışsal faktörlere bağlamayın, 

-Geçmişinizi unutmaya çalışmak yerine onu anlamlandırmaya çalışın, 

-Sorun odaklı olmak yerine tahlil odaklı olun, 

-Sorunlarınız için tek bir ‘katı’ bakış açısı benimsemek yerine bol alternatifli tahliller üretin, 

-Hayattaki biricikliğimizi unutmadan kendinizi diğerleriyle değil yalnızca dünkü kendinizle kıyaslayın, 

-Empatinizi geliştirerek diğerlerinin hissettiği hisleri anlamaya çalışın ve asla küçümsemeyin, 

-Gerektiğinde gurur yapmadan yardım isteyin, 

-Size yaşatılanları unutmayın fakat affetmeyi deneyin, 

-Uyku ve beslenme alışkanlıklarınıza dikkat edin, 

-Yaşam havuzunuzu farklı musluklarla besleyecek halde zenginleştirin.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı