Hamilelik sürecinde, annenin tüm tükettikleri ve davranışları bebeği etkiliyor. Pekala ilaç kullanımında durum nedir? Anne adaylarının kullandığı ilaçlar, bebeği tesirler mi? Hangi ilaçların tesirleri ne formda ortaya çıkar? Alınabilecek önlemler nelerdir? Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı  Op. Dr. Cem Büyüktosun gebelikte anne adaylarının ilaç kullanmasının bebeğe olabilecek beklenen tesirleri hakkında bilgiler veriyor.

Hamilelik devri, anne adayları için büyük bir heyecan ve beklentiyle dolu bir süreçtir. Fakat hamilelik boyunca dikkat edilmesi gereken birçok kıymetli bahis bulunmaktadır. Bu mevzulardan biri de hamilelikte ilaç kullanımının bebeğe etkileridir. İlaçların gebelik sürecinde nasıl bir rol oynadığı ve bebeğe muhtemel tesirleri, anne adayları için merak edilen bir bahistir. 

Burada öncelikle, hamilelerin asla doktor onayı olmadan medikal ilaç yahut besin desteği ismi taşıyan eserleri tüketmemesi gerektiğine vurgu yapmak gerekir. İlaçların kullanımı esasen olağan halde kısıtlıdır ki, OTC kümesi içerisinde yer alan ve üzerinde “İlaç Değildir” ibaresi yer alan eserlerin de mümkün tesirleri kelam konusu olabilir. Bu nedenle, kullanacağınız rastgele bir eser için hekiminizden bilgi ve onay almanız son derece kıymetlidir.

İlaç Kullanımının Bebeğe Tesirleri Nedir?

Hamilelikte kullanılan ilaçların, anneden plasenta yoluyla bebeğe geçebildiğini unutmamak değerlidir. Bu nedenle kimi ilaçlar bebeğe direkt tesir edebilir ve bu tesirler gebeliğin rastgele bir evresinde ortaya çıkabilir. Bu yüzden hamilelik periyodunda tabip tavsiyesi olmadan ilaç kullanılmamalıdır.

Hamilelik Periyoduna Nazaran İlaç Kullanımı

Hamilelik periyotları boyunca ilaçların tesirleri farklılık gösterebilir. Gebeliğin birinci üç ayı, bebekteki organ oluşumunun başladığı hassas bir periyottur. Lakin ilaçların tesirleri yalnızca bu devirle hudutlu değildir. Hamileliğin her basamağında ilaç kullanımı dikkatle değerlendirilmelidir.

Hamilelikte Antibiyotik Kullanımı

Hamilelikte antibiyotik kullanımı, anne adayları için değerli bir husustur. Enfeksiyonların tedavisi için antibiyotikler sıkça kullanılır, fakat hamilelik sırasında bu ilaçların kullanımının dikkatle kıymetlendirilmesi gereklidir. İlaçların bebeğe tesirleri, ilacın tipine, dozuna ve hamileliğin hangi devrinde kullanıldığına bağlı olarak değişebilir. Birtakım antibiyotikler gebelik sırasında kullanılmamalıdır, zira bebekte olumsuz tesirlere neden olabilirler. Bilhassa fetüsün organ gelişimi hamileliğin birinci trimesterinde süratle gerçekleştiğinden, bu periyotta kullanılan antibiyotiklerin bebek üzerinde daha fazla risk taşıdığı kabul edilir. Bu nedenle hamilelikte antibiyotik kullanmadan evvel, tabip tavsiyesi ve kontrolü altında hareket etmek kıymetlidir. Tabip, anne adayının sıhhati ve enfeksiyonun ciddiyeti göz önüne alınarak en inançlı antibiyotiği seçecektir, böylelikle hem anne hem de bebek sıhhati korunmuş olur.

İlaçların Doğumsal Anomalilere Etkisi

Gebelik periyodunda kullanılan ilaçların kimileri doğumsal anomalilere neden olabilir. Bilhassa X ve D kümelerine giren ilaçlar, bebekte yapısal yahut işlevsel bozukluklara yol açabilir. Bu nedenle ilaç kullanımı sıkı bir biçimde denetim edilmelidir.

İlaçların Bebeğin Gelişimine Etkisi

Gebelik devrinde ilaçların bebeğin gelişimine olan tesiri epeyce kritik bir husustur. İlaçların bebek üzerindeki tesiri, anneden plasenta yoluyla bebeğe geçebilme yeteneği ile ilgilidir. İlaçlar, bebeğin organ ve sistemlerinin oluştuğu birinci trimesterde dâhil olmak üzere, gebeliğin her basamağında olumsuz tesirler yaratabilir. Ayrıyeten ilaçlar bebeğin gelişimini ve büyümesini etkileyebilir. Bilhassa çok doz ilaç kullanımı yahut kimi ilaçların bebek üzerindeki yan tesirleri, doğum kusurları, büyüme-gelişme geriliği, kalp ve beyin anomalileri üzere yapısal yahut işlevsel bozukluklara neden olabilir. İlaçların plasentayı etkileyerek bebeğin oksijen ve besin kaynağına erişimini sınırlayabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle hamilelik devrinde ilaç kullanımı, dikkatle değerlendirilmeli ve hekim tavsiyesi olmadan asla gerçekleştirilmemelidir. Bebeğin sıhhati için ilaç kullanımının riskleri ve yararları her vakit titizlikle göz önünde bulundurulmalıdır.

İlaç Kategorileri ve İnançlı Kullanım

İlaç kategorileri ve inançlı kullanım, hamilelik periyodunda ilaçların seçilmesi ve kullanımının değerli bir istikametini oluşturur. İlaçlar ekseriyetle A, B, C, D ve X kategorilerine ayrılır. A kategorisi, gebelik devrinde inançlı olarak kabul edilen ilaçları içerir ve bu ilaçlar bebek üzerinde olumsuz tesirleri en az olanlardır. B kategorisi, hayvan çalışmalarında olumsuz tesirler göstermeyen ve beşerler üzerinde kâfi araştırmaların yapılmadığı ilaçları içerir, bu nedenle dikkatli kullanılmalıdır. C kategorisi, hayvan çalışmalarında olumsuz tesirler gösteren, fakat beşerler üzerinde kâfi araştırmaların olmadığı ilaçları kapsar; bu ilaçlar hekim tavsiyesi olmadan kullanılmamalıdır. D kategorisi, gebelikte potansiyel risk taşıyan ilaçları içerir ve riskler yararlardan ağır basabilir. X kategorisi ise gebelikte kullanılması mutlaka önerilmeyen ilaçları içerir, zira bunlar bebek üzerinde önemli ziyanlara neden olabilir. Hamilelik sürecinde, hekim tavsiyesiyle ve ilaç kategorilerine dikkat edilerek ilaç kullanılmalı ve bebeğin sıhhati en üst seviyede korunmalıdır.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı