Bayanlarda adet döngüsünün ve doğurganlığın sona erdiği periyot ‘menopoz’ olarak isimlendiriliyor. Ülkemizde bayanlar çoklukla 45-49 yaşları ortasında menopoza giriyor. Acıbadem Ataşehir Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Burcu Yılmaz, ancak birtakım yanlışlı alışkanlıklarımızın menopozu hızlandırdığına işaret ederek, “Menopoz önlenebilir ya da geciktirilebilir bir durum değildir. Menopoz yaşını öne çekebilen aile hikayesi, genetik etkenler, kimi cerrahi müdahaleler üzere faktörler de değiştirilemez. Fakat süreci hızlandırabilen kimi kusurlu alışkanlıklara dikkat ederek menopoza daha erken yaşta girilmesi önlenebilmektedir. Bilhassa sigara kullanımı menopoza girme sürecini hızlandıran en değerli etkenlerden biridir. Yapılan araştırmalara nazaran, sigara alışkanlığı menopozu ortalama 2 yıl öne çekmektedir” diyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Burcu Yılmaz, menopoz sürecini hızlandıran yanlışlı alışkanlıkları anlattı; değerli teklifler ve ihtarlarda bulundu. 

Sigara içmek

Uzun periyodik ve tertipli sigara içen her 10 bayandan 1’inin erken menopoz için risk altında olduğunu gösteren çalışmalar mevcut. Günde bir paket ve üzeri sigara içen bayanların menopoza ortalama 2 yıl evvel girdikleri belirtiliyor. Bu tesirin sigara dumanında bulunan polisiklik hidrokarbonların yarattığı doku toksisitesinden kaynaklandığı düşünülüyor. 

D vitaminini ihmal etmek

Yapılan çalışmalarda, D vitamini eksikliğinde daha az folikül, yani yumurta geliştiği gözlenmiş. D Vitamini seviyelerini karşılaştırarak yapılan bir çalışmada, D vitamini alan kümede erken yaşta menopoza girme riskinin yüzde 17 daha düşük olduğu tespit edilmiş. D vitamini ve güneş ışığından azamî seviyede faydalanabilmek için Mart-Ekim ayları ortasında, 11.00-15.00 saatleri dışında, her gün 25-30 dakika güneşlenmeniz çok kıymetli. Ayrıyeten her yıl kesinlikle D vitamini düzeyinize baktırıp, gerekirse destek ilaç almak için doktorunuza başvurmayı ihmal etmeyin. 

Vücut tartısına dikkat etmemek

Beden kitle indeksinin olağanın üzerinde yahut altında olması da menopozu hızlandırabilen değerli bir risk faktörü. Çok zayıf olmak, örneğin yağ kitle indeksinin yüzde 12’inin altında olması daha az yağ dokusu, münasebetiyle daha az östrojen deposuna sahip olmak demek. Zira östrojen istikrarı periferal yağ dokuyla birebir bağlı oluyor. Olağandışı seviyede düşük yağ dokusu adetlerin kesilmesine ve her 3 bayandan 1’inin daha erken yaşta menopoza girmesine neden olabiliyor. Dr. Burcu Yılmaz, öte yandan obezitenin de menopozu hızlandıran kıymetli etkenler ortasında yer aldığını belirterek, “Periferik yağ dokusu arttıkça östrojen istikrarı bu sefer de terazinin öbür tarafında olumsuz olarak etkilenerek, adet döngülerini ve yumurta kalitesini olumsuz etkilemektedir” diye konuşuyor. 

Kalsiyumdan yetersiz beslenmek

Yapılan çalışmalarda kalsiyumdan güçlü beslenen bayanlarda erken menopoz yüzde 13 oranında daha az gözlenmiş. Dr. Burcu Yılmaz, menopozun daha erken yaşta gelişme riskine karşı kalsiyumdan güçlü beslenmeye ehemmiyet verilmesi gerektiğini hatırlatarak, “Beslenme listesine kalsiyumdan güçlü besinler eklemek kemik sıhhatinin yanı sıra yumurtalık işlevleri açısından da değer taşımaktadır. En kıymetli kalsiyum kaynakları süt ve süt eserleridir. Bunun dışında pekmez, susam, kuru baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler, kuru meyveler, fındık ile fıstık da kalsiyumdan güçlü besinlerdir ” diyor. 

Hareketsiz bir ömür sürmek

Hareketsiz bir ömür üslubu toksinlerin bedende birikmesine neden oluyor. Bunun tersine sistemli yapılan idman sayesinde kalp suratının artması oksijenli kanın bedene daha fazla pompalanmasını sağlıyor. Dolanımdaki bu artış toksinlerin bedenden atılmasına yardımcı oluyor. Ayrıyeten idman beden ısısını artırarak toksinlerin atılmasında rol oynayan ter bezlerini tetikliyor. Nizamlı antrenman menopozal geçiş periyodu ve semptomları da hafiflettiği için epey kıymetli. Haftada en az 3 gün tertipli olarak antrenman yapmayı alışkanlık edinin. 

Sağlıksız beslenmek

İşlenmiş besinler, rafine karbonhidrat ve kolay şekerler kan şekerinde ani iniş ve çıkışlara sebep oluyorlar. Bunun sonucunda hormon regülasyonunu bozarak potansiyel olarak erken menopoza yol açabiliyorlar. Birebir halde doymuş ve trans yağlar da hormon regülasyonunu bozabiliyor. Bu hususta delile dayalı çalışmalar devam ediyor. 

Kronik gerilime maruz kalmak 

Kronik gerilime maruz kalmak, uzun süren yüksek kortizol düzeyleri maruziyeti manasına geliyor. Bu durum da bedendeki hormon istikrarını, bilhassa östrojen ve yumurtlama sistemini, hasebiyle adet nizamını etkileyebiliyor. 

Bu belirtilerde kesinlikle tabibe başvurun! 

Özellikle adet döngüsündeki değişiklikler, örneğin kanamanın yoğunluğundaki ya da sıklığındaki ani değişimler menopoza işaret edebiliyor.  Adet döngüsü olağanda 28 günde gerçekleşiyor. Adet döngüsünün sıklaşarak 22 güne kadar düşmesi, yumurtalık rezervindeki azalmanın birinci sinyali olabiliyor. Dr. Burcu Yılmaz, adet döngüsünde yaşanan değişimlerde kesinlikle tabibe başvurulması gerektiği ikazında bulunarak, “Hekiminiz sizi klinik ve ultrasonografik olarak kıymetlendirecek, tanıyı gerekirse laboratuvar bulgularıyla destekleyecektir. Yumurtalık rezervindeki azalmanın tespiti durumunda öncelikle yumurta dondurma ve yardımcı üreme metotları üzere kollayıcı doğurganlık tedbirleriyle ilgili sizi bilgilendirecektir” diyor. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı