Safra kanalı kanseri olarak da bilinen ‘kolanjiokarsinom’ her yaşta ortaya çıkabilse de, çoğunlukla 50 yaş üzeri bayan ve erkeklerde görülüyor. Ender bir kanser tipi olarak bilinen safra kanalı kanserinde erken teşhis ve yanlışsız tedavi planlaması hayat kurtarıyor.

Hastaların, tedavi süreci başlamadan karaciğer cerrahisi konusunda deneyimli olan genel cerrahi, gastroenteroloji, radyoloji ve onkoloji doktorlarının yer aldığı, multidispliner yaklaşımla hareket eden bir kurul tarafından kıymetlendirilmesi tedavi muvaffakiyetini artırıyor. Memorial Kayseri Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü’nden Doç. Dr. Türkmen Bahadır Arıkan, safra kanalı kanseri ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

 

Tedavisi cinsine nazaran değişiyor

Safra kanalı, karaciğer tarafından üretilen safrayı onikiparmak bağırsağına taşıyan kanallardır. Safra, yiyeceklerdeki yağları mekanik olarak parçalayarak sindirmemize yardımcı olur. Safra yolu kanseri ise kanserin safra kanallarının hangi kısmında ortaya çıktığına nazaran farklı çeşitlere ayrılmaktadır. Tedavisi ise cinsine nazaran değişmektedir.

 

Karaciğerin içindeki safra yolu kanseri (intrahepatik kolanjiokarsinom): Karaciğer içindeki küçük safra kanallarından oluşur ve bazen bir çeşit karaciğer kanseri olarak sınıflandırılır.

Ana safra yolu birleşim yerindeki safra yolu kanseri (hilar kolanjiokarsinom), Karaciğerin çabucak dışındaki safra kanallarında oluşmaktadır. Bu tipi perihilar kolanjiokarsinom olarak da isimlendirilir.

Pankreasın içindeki, pankreasa yakın safra yolu tümörü (distal kolanjiokarsinom): Safra kanalının onikiparmak bağırsağına en yakın kısmında meydana gelir. Bu tip ayrıyeten ekstrahepatik kolanjiokarsinom olarak da isimlendirilir. Bu tipin tedavisi pankreas bası kanseri üzere tedavi edilmektedir. 

Safra yolu kanseri birden fazla vakit ileri kademede teşhis edilir, bu da tedavideki başarıyı zorlaştırır.

 

Sarılık ile kendini muhakkak ediyor

Küçük safra yollarından kaynaklı tümörler (periferik kolanjıokarsinomlar) karaciğerde kitle olarak belirti verirken, ana safra yollarından kaynaklı tümörlerde ise sarılık ön plandadır. 

• Cildin ve göz beyazlarının sararması (sarılık)
• Deride ağır kaşıntı
• Koyu idrar   
• Halsizlik
• Sağ tarafta, kaburgaların çabucak altındaki karın ağrısı
• Diyet yapmadan kilo vermek
• Ateş
• Dışkı renginin beyaz macun üzere olması

Kalıcı yorgunluk, kilo kaybı, karın ağrısı, sarılık yahut başka belirtiler varsa vakit kaybetmeden bir uzman tabibe başvurulması gerekir.

 

Kanser riskini artıran 7 faktöre dikkat!

Safra kesesi kanseri riskini artırabilecek faktörler şöyle sıralanabilir:

• Primer sklerozan kolanjit olarak isimlendirilen safra yolu hastalığına dikkat edilmelidir.
• Kronik karaciğer hastalığı riski artırmaktadır.
• Genişlemiş ve sistemsiz safra kanallarına neden olan koledok kisti ile doğan şahıslarda kolanjiokarsinom riski yüksektir.
• Güneydoğu Asya’da kolanjiokarsinom, çiğ yahut az pişmiş balık yemekten kaynaklanabilen karaciğer paraziti enfeksiyonu ile bağlantılı olabilmektedir.
• Kolanjiokarsinom, en sık 50 yaşın üzerindeki yetişkinlerde görülmektedir.
• Sigara içmek, artan kolanjiokarsinom riski ile bağlıdır.
• Tip 1 yahut 2 diyabetli şahıslarda kolanjiokarsinom riskinde artış olabilir. 

Safra yolu kanseri riskinizi azaltmak için sigara bırakılmalıdır. Sigara içmek, artan kolanjiokarsinom riski ile temaslıdır. Karaciğer yetmezliği (siroz) riskinizi azaltmak için, alkol bırakılmalı, kilo denetimi sağlanarak karaciğer yağlanmasından korunulmalıdır.  

 

Erken teşhis çok önemli

Safra kanseri kuşkusu olan hastaların bir karaciğer cerrahına başvurması gerekir. Erken teşhis ve tedavi, biliyer kanserde güzelleştirmenin anahtarıdır. Safra yolu kanseri tedavisi çoklukla karaciğerin tümörlü kısmın çıkartılmasını  içerdiğinden, safra yolu kanseri tedavisi karaciğer cerrahının uzmanlık alanına girmektedir. Safra kanalı kanseri; kan çalışması, görüntüleme ve bazen karaciğer biyopsisi kombinasyonu kullanılarak teşhis edilmeli, tedavi planı formüle edilmelidir. Tümör boyutu, yeri, ana damar yapılarına yakınlığı, safra kanalının tıkanması, karaciğer işlevi ve öbür organlara yayılımın varlığı aksiyonun seyrini belirler. Safra yolu kanserinde altın standart tedavi mümkünse cerrahi rezeksiyondur. Karaciğer/safra kanalı rezeksiyonu safra yolu kanserinde kür sağlamanın tek umududur. Sistemik kemoterapinin bugüne kadar bile safra kanalı kanserine karşı zayıf bir cevabı vardır. Cerrahi karaciğer rezeksiyonu öncesinde sarılığı gidermek için bazen safra yollarına kateter yerleştirilmesi gerekir. Bu süreç, gastroenterolog yahut girişimsel radyolog tarafından sağlanabilir. Tümörlü kısmın çıkarılmasından sonra kalan karaciğer hacmi yetmeyebilir, bu durumda kalacak karaciğeri ameliyattan evvel büyütmek için,  karaciğer içindeki damarın tıkanma süreci (portal ven embolizasyonu ) gerekebilir. Tecrübeli bir karaciğer cerrahı, bilhassa karaciğer hacminin % 70’ine varan oranda karaciğer rezeksiyonu gerektiren hastalarda, ameliyat sonrası karaciğer yetmezliğini önlemek için gerçek bir tedavi planı geliştirir. Bu operasyon sırasında bölgesel lenf bezleri de çıkarılır. Birçok hasta, en düzgün uzun vadeli genel sağ kalımı elde etmek için postoperatif kemoterapiye gereksinim duyar. Biliyer kanser, tam cerrahi rezeksiyon ( çıkarma işlemi) ve postoperatif kemoterapi kombinasyonu ile iyileştirilebilir. 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı