Ağız ve yutak bölgesinin nemliliğini sağlayan tükürüğün konuşma, beslenme ve tat almada da değerli misyonları bulunuyor. Lakin tükürük salgısını üreten tükürük bezlerinde oluşan âlâ ya da makûs huylu birtakım tümörler kişinin toplumsal konforuyla birlikte sıhhatini da olumsuz etkileyebiliyor. Tükürük bezleri tümörlerinin büyük çoğunluğunu güzel huylu tümörler oluşturuyor. Sebebi tam olarak bilinmeyen makûs huylu tümörlerin ise ileri yaş, sigara, radyasyon maruziyeti ve alkolden kaynaklandığı düşünülüyor. Âlâ huylu tümörler tükürük bezi etraftaki hudut ağına ziyan vermeden ameliyatsız biçimde temizlenebiliyor. Berbat huylu tümörlerde ise kitle cerrahi prosedürle tam olarak çıkarıldıktan sonra hastaya multidisipliner kurulun vereceği karar doğrultusunda radyoterapi ve kemoterapi uygulanabiliyor. Ameliyattan çabucak sonra olağan beslenmeye devam edebilen hastalar 1-2 günlük hasta yatıştan sonra olağan hayatlarına dönebiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Selçuk Güneş, tükürük bezleri tümörleri hakkında bilgi verdi.

 

Tükürük bezinin salgıladığı tükürük diş sıhhatinizi da koruyor

Tükürük bezleri baş boyun bölgesine yerleşmiş konuşma, tat alma, sindirime yardımcı olan ve ağız ile yutak bölgesinin nemliliğini sağlayan sıvılar salgılayan bezlerdir. Tükürük bezleri minör ve majör tükürük bezleri olarak ikiye ayrılmaktadır. Minör tükürük bezleri ağız içi, yutak ve gırtlağın üst bölgesinde yaygın halde bulunan ve sayıları 700 ile 1000 ortasında olan bezlerdir. Majör tükürük bezleri ise ağız tabanı ve yanakta iki taraflı yerleşmiş olan 6 adet büyük bezden oluşmaktadır. Tüm bu bezlerin salgıları yalnızca sindirime yardımcı olmaz tıpkı vakitte ağız ve diş sıhhati için gerekli kıymetli misyonları bulunmaktadır.

 

Yüz sonu de tükürük bezlerinin içinden geçer

Tükürük bezlerinin en büyüğü her iki yanakta yer alan parotis bezidir. Bu bezi başkalarından ayıran en kıymetli özellik içinden mimik kaslarını hareket ettiren yüz sonunun (nervus fasialis) geçmesidir. Öteki bir majör tükürük bezi ise submandibuler bezdir. Bu bez çene altında yer alır. İki kıymetli özelliği vardır. Birincisi çabucak üzerinden yüz hududunun alt dudağı hareket ettiren sonunun geçmesi öbür bir özelliği ise en sık taş oluşumu görülen bez olmasıdır. Üçüncü sıradaki majör tükürük bezi sublingual bezdir. Sublingual bezler lisan altında yer alır ve öteki iki tükürük bezinden farklı olarak birçok kanalla ağız içine tükürük salgılar. Başka iki bezde ise salgı tek bir kanalla ağız içine iletilir. Bu üç çift büyük tükürük bezlerinin dışında ağız içi yutağı kaplayan minör tükürük bezlerimiz vardır. Bu bezler ağız ve yutak bölgesini örten dokunun içinde yerleşen mikroskobik boyuttaki bezlerdir, temel misyonları bu bölgelerin nemliliğini sağlamaktır.

 

İyi huylu olanlar yavaş, makus huylu tükürük bezi tümörleri ise süratli büyüyebilir

Tükürük bezlerinde yer kaplayıcı yeterli ya da makus huylu lezyonları olabilmektedir. Güzel huylu olan tükürük bezi kitleleri çoklukla aylar ya da yıllar içinde yavaş yavaş büyür. Etraf dokuların içine girmez ve çoklukla kendisine yer açarak boyutunu artırır. Ayrıyeten bu tümörlerin ağrı yapmaları beklenmez ve yakın yahut uzak dokulara sıçrama yapmazlar. Fakat makus huylu süratli büyüyerek bilhassa boyun lenf nodlarına sıçrama, ileri evrede öbür ise organlara sıçrama görülebilmektedir. Tükürük bezi tümörlerinin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte sigara, alkol ve radyasyondan kaynaklanabildiği düşünülmektedir. 

 

Tükürük bezi tümörleri etraftaki sonlara ziyan vermeden temizlenebiliyor

Tükürük bezi tümörleri çoklukla çene altı, ağız içi, yutak, yanak yahut kulak altında oluşan şişliklerle kendisini belirli etmektedir. Alanında uzman KBB tabibi tarafından muayene edilen hasta ultrason, BT ve kontrastlı MR, iğne biyopsisi ile teşhis edilebilmektedir. Güzel huylu tümörlerde tedaviye çabucak başlanır. Etraftaki hudut ağına ziyan vermeyen, hudut takibini kolaylaştıran nöromonitör aygıtı kullanılarak yapılan ameliyat ile asgarî hudut hasarıyla güzel huylu tümörler tedavi edilebilmektedir. Makûs huylu tümörlerde ise bedene yayılımının olup olmadığını belirlemek için Pet-CT çekilir. Pet-CT sonucunda beden yayılımı yoksa tedavi basamağına geçilir. Makus huylu tümörlerde sonu muhafazayı ve tümörü tam olarak çıkarmayı hedefleyen cerrahinin yanında boyun diseksiyonu da yapmak gerekir. Tamamlayıcı olarak yapılacak radyoterapi ve kemoterapi için en son patoloji sonucu ile yapılacak kurul sonucu kıymetlidir. Multidisipliner kurulun vereceği karar ile verilecek tamamlayıcı tedavinin formu ve ölçüsü belirlenir.

 

Hastalar konforlu bir güzelleşme süreci geçiriyor

İyi ya da makus huylu tükürük bezi tümörlerinin ameliyatlarında öncelikli gaye etraftaki sonlara asgarî ziyan verilerek güzelleşmenin sağlanmasıdır. Hastalar ameliyattan sonra olağan beslenmelerine devam edebilmektedirler. Çoklukla 1-2 günlük hastane yatışından çabucak sonra taburcu edilen hastalar kısa müddette olağan hayatlarına dönebilmektedir. 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı